طرح توجیهی تولید شیر پاستوریزه، ماست و خامه

طرح توجیهی تولید شیر پاستوریزه، ماست و خامه

راه اندازی خط تولید شیر و لبنیات از جمله ماست و خامه پاستوریزه در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.

۱- انواع تولیدات:

۲- فرآیند تولید :

• ۱) خنک کردن
• ۲) ذخیره کردن شیر
• ۳) کلاریفیکیشن
• ۴) حرارت دادن اولیه
• ۵) تعدیل چربی شیر
• ۶) هموژناسیون
• ۷) پاستوریزاسیون
• ۸) اضافه کردن مایه ماست
• ۹) پر کردن در ظروف
• ۱۰) گرم خانه
• ۱۱) سرد خانه
• ۱۲) تانک ذخیره خامه
• ۱۳) بسته بندی

۳- ویژگیهای فرآیند، نکات فنی و شرایط عملیاتی:

۱- دریافت شیر:

شیر پس از توزین و انجام آزمایش های اولیه در ارتباط با عدم ترشیدگی یا عدم مخلوط بودن با آب و مواد دیگرتحویل و در یک مخزن مکعبی به گشایش حدود ۵ هزار در لیتر پس از عبور از فیلتر اولیه تخلیه می گردد.

۲-خنک کردن:

شیر تحویل شده توسط یک پمپ از مخزن شیر به مبدل های حرارتی (plare cooler ) انتقال می یابد و توسط یک پمپ از مخزن شیر به مبدل ها حرارت آن به حدود ۵ درجه سانتیگراد تقلیل می یابد.

۳- ذخیره کردن:

از آنجایی که تمامی شیر دریافت شده امکان انتقال را به خط تولید ندارد در تانک های ذخیره جهت انتظار به خط تولید ذخیره می گردد.

۴- کلاریفیکیشن «Clasrification » :

در این مرحله نا خالصی های همراه شیر، گرد و غبار غیره توسط دستگاه کلاریفیکیشن از شیر جدا می گردد.

۵- حرارت دادن اولیه :

در این مرحله شیر ضمن عبور از مبدل های حرارتی درجه حرارت آن به ۴۵-۴۰ درجه سانتیگراد افزایش می یابد و جهت مراحل بعدی آماده سازی می گردد.

 ۶- تعدیل چربی شیر:

از آنجایی که میزان چربی شیر بسته به نوع دام، نژاد، زمان شیردهی می تواند بین ۵/۷-۵% تغییر نماید جهت یکنواخت کردن میزان ۵/۲ % شیر را از دستگاه سپراتور عبور می دهند تا بوسیله نیروی گریز از مرکز مقدار چربی اضافی شیر جدا گردد، ظرفیت سپراتورهای مربوطه بستگی به ظرفیت واحد دارد و معمولاً ظرفیت آن ۵۰۰۰ لیتر در ساعت می باشد چربی اضافی شیر به شکل خامه از شیر جدا می گردد.

۷- هموژناسیون:

در این مرحله به لحاظ جلوگیری از خروج چربی شیر از بافت شیر توسط یک دستگاه هموژنیز تحت فشار ۲۰۰ بار همگن گشته و مجدداً به مبدل حرارتی
( پاستوریزاتور) برمی گردد.

۸- پاستوریزاتور:

شیر در این مرحله توسط بخار دمای شیر به ۷۲ درجه سانتیگراد افزایش داده می شود و پس از ماندن به مدت ۱۵ ثانیه در این دما پاستوریزه می گردد در بخش دیگری از این دستگاه توسط آب سرد، سرد گردیده و دمای آن به ۵ درجه سانتیگراد کاهش داده می شود و شیر پاستوریزه یا در یک مخزن ذخیره شده و یا اینکه مستقیماً جهت بسته بندی به دستگاه بسته بندی هدایت می گردد، دستگاه پاستوریزاتور جهت کنترل دقیق عملیات پاستوریزاسیون شیر دارای یک سیستم کنترلی می باشد که این سیستم در صورتی که حرارت لازم و یا زمان لازم جهت پاستوریزاتور ایجاد نشده توسط یک By pass شیر را مجدداً به ورودی دستگاه پاستوریزاتور هدایت می نماید.

۹- بسته بندی شیر :

در این مرحله شیر پاستوریز شده بسته به نوع بسته بندی آن (شیشه) به داخل دستگاه بسته بندی هدایت می گردد و در بطری های نیم لیتری پر و بسته بندی می گردد، لازم به توضیح است که شیشه های خالی شیر توسط دستگاه بطری شور بطور همزمان از جعبه های شیر توسط دستگاه Uncaser خالی می گردد و سپس توسط یک نوار نقاله به دستگاه بطری شور هدایت شده و شیشه های خالی در دستگاه بطری در تانکهای سود کاستیک گرم غوطه ور شده و عملیات شستشو انجام می گردد و سپس شیشه ها توسط آب تمیز آبکشی می گردد.

۱۰- در این مرحله شیشه های شیر پر شده توسط دستگاه Case Packer و یا به صورت دستی در داخل سبدهای شیر قرار داده شده و سپس به سرد خانه جهت توزیع انتقال می یابد.

۱۱- تانک ذخیره خامه:

خامه جدا شده از مرحله (۶) دستگاه سپراتور به داخل تانک خامه گیر جهت عملیات بعدی ذخیره می گردد.

۱۲- پاستوریزاسیون خامه:

پس از تعدیل میزان چربی خامه، خامه به دستگاه پاستوریزاسیون هدایت می گردد و در درجه حرارت ۸۲ درجه سانتیگراد به مدت ۱۵ ثانیه پاستوریزه شده و جهت بسته بندی به دستگاه بسته بندی هدایت می شود.

۱۳- بسته بندی خامه:

در این مرحله بته به نوع دستگاه بسته بندی خامه پاستوریزه شده به آن هدایت می شود و سپس در بسته های ۲۵۰ گرمی در ظروف پلیمری و یا ظروف تتراپک بسته بندی می شود و سپس در سبدهای خامه قرار داده شده و جهت توزیع به انبار سرد خانه واحد انتقال می یابد.

۱۴- تهیه ماست:

 جهت تولید ماست شیر پاستوریزه شده به داخل تانک ماست هدایت می گردد و درجه حرارت آن تا حدود ۴۵ درجه سانتیگراد کاهش می یابد سپس مایه ماست به آن اضافه شده و توسط همزدن تانک کاملاً با شیر مخلوط می گردد.

۱۵- پر کردن شیر مایه زده شده در ظروف :

در این مرحله شیر مایه زده شده توسط یک دستگاه پرکن در داخل ظروف ترموپلاستیکی ۲۵۰ گرمی، ۵۰۰ گرمی و یا ظروف بزرگتر پرشده و دربندی می گردد.

۱۶- گرم خانه:

شیر مایه زده شده بسته بندی شده جهت تولید ماست به گرم خانه با درجه حرارت ۴۳-۴۵ درجه سانتیگراد انتقال داده می شود و عملیات لاکتیکی و تولید ماست ظرف مدت ۴-۳ ساعت انجام می گیرد و سپس ظروف ماست جهت توزیع به سرد خانه واحد منتقل می گردد.

۴- ماده اولیه اصلی :

۵- ماشین آلات و تجهیزات اصلی( فرآیند تولید، آزمایشگاه و تعمیرگاه):

۶- تعداد کارکنان:

۷- کل انرژی مورد نیاز:

۸- زمین و ساختمانها(مترمربع):

مشاهده سایر طرح های توجیهی در سایت مهدی زاهدی اول